Verloren grond

Aan de vooravond van de Eerste Wereldoorlog leeft de zesjarige Irfan Orga in heerlijke welvaart in Istanbul. 's Ochtends wordt hij wakker gekust door zijn stralende moeder, die sinds haar huwelijk in totale afzondering leeft; 's middags wandelt hij met zijn grootvader, de laatste getooid met fez, naar het koffiehuis. Altijd is er de geur van de nabije zee en het geluid van de vogels in de tuin. De oorlog zorgt echter voor dramatische veranderingen in het gezin, dat nooit meer hetzelfde zal zijn. 'Aan de oevers van de Bosporus' is het onvergetelijke verhaal van de overlevingsstrijd van een Turkse familie.

De dichter Ka, die twaalf jaar als banneling in Duitsland heeft gewoond, keert terug naar Turkije. Hij raakt verzeild in het noordoosten, waar de winters ijzig koud zijn. In de grensstad Kars doet hij onderzoek naar de lokale verkiezingen, en ook over de golf van zelfmoorden die zich voordoet onder vrome jonge meisjes is hij van plan een reportage te schrijven.In de aanhoudende sneeuw doorkruist Ka de stad - die inmiddels door de zware sneeuwval voor enige dagen van de buitenwereld is afgesloten. Bij zijn omzwervingen komt hij in theehuizen waar een leger van werklozen de tijd zit te doden hij ontmoet een merkwaardig toneelgezelschap met politieke aspiraties, hij spreekt jonge vrouwen die zelfmoord overwegen als pressiemiddel om op school de hoofddoek te mogen dragen en hij ontmoet de charismatische, ondergrondse islamitische leider Indigo.Ka raakt verstrikt in een web van leugens en roddels, maar tijdens zijn verblijf in Pension Sneeuwzicht, dat wordt gedreven door mijnheer Turgut en diens mooie dochters Ipek en Kadife, voelt hij dat ook voor hem het geluk weggelegd zou kunnen zijn.

De in elkaar hakende verhalen in Onder vrienden spelen zich af in de fictieve kibboets Jikhat, halverwege de jaren vijftig. Ze schetsen wonderlijk subtiele portretten van een aantal inwoners van de kibboets, die eigen dromen hebben en persoonlijke pijn ervaren in de schaduw van een van de grootste collectieve dromen uit de geschiedenis van de twintigste eeuw. Een vader wiens jonge dochter gaat samenwonen met een kibboetslid van zijn eigen leeftijd; een echtgenote die een aangrijpende brief schrijft aan de vrouw voor wie haar man haar verlaten heeft; een vader die zich niet kan beheersen als zijn zoontje gepest wordt; en een oudere tuinman die alle rampen van de wereld op zijn schouders torst.

Deze roman is het eerste deel (jeugd en puberteit, jaren 1950) van een reeks van de Italiaanse schrijfster (Napels, 1965) over het leven van twee Napolitaanse meisjes. Zij groeien op in een levendige achterbuurt, vol kleurrijke en gewelddadige personages, maar ook vol armoede en onwetendheid. Maar de meisjes hebben de wil om te slagen in het leven en rijk te worden. Lila is de intelligentste van de twee, maar zij kan wegens haar armoede geen middelbare studies aanvatten. Zij is ongemanierd en onsympathiek, maar straalt een charisma uit waaraan haar vriendin Elena en de jongens van de buurt niet kunnen weerstaan. Elena is het brave meisje, dat wel mag studeren. Maar al vlug wordt duidelijk dat studie en kennis voor een vrouw niet zo belangrijk zijn in het arme zuiden. Vaak gaan de wegen van de twee meisjes uiteen, er zijn heel wat conflicten, maar ze zoeken elkaars vriendschap steeds opnieuw op. Het verhaal wordt verteld door de zestigjarige Elena, die op haar leven terugblikt. Boeiende bildungsroman, met op de achtergrond de geschiedenis van Napels en Italië, te vergelijken met films als 'Novecento' en 'La meglio gioventù’..

Tweede roman van Murat Isik (1977) die met zijn succesvolle debuut "Verloren grond' onder meer de publieksprijs van De Bronzen Uil won. De verteller en ik-persoon is Metin, een Turkse jongen die in de jaren tachtig en negentig van de twintigste eeuw opgroeit in de Bijlmer. Ondanks zijn tirannieke vader die een zwaar stempel op het gezinsleven drukt en de gestage teloorgang van de ooit idealistisch ontworpen Bijlmer, blijft de zachtaardige Metin zich met vallen en opstaan door zijn kindertijd en puberteit heen worstelen. In ruim honderd korte hoofdstukken wordt met veel mededogen het verhaal van een jong allochtoon gezin en dat van een jonge probleemwijk verteld. De auteur heeft een heel eigen stijl die zich kenmerkt door een heldere vertelstem zonder literaire pretentie en oog voor verbluffend veel sprekende details. Het houdt het midden tussen een typisch "coming of age'-verhaal en een grotestadsroman en is een absolute aanrader voor wie de tijdsgeest wil vatten van Nederland in de laatste decennia van de twintigste eeuw.

Drie kleinkinderen brengen hun vakantie door in het oude huis van hun grootmoeder in een kustplaats ca. 50 km verwijderd van de Turkse hoofdstad. De grootmoeder is een in zichzelf gekeerde vrouw. Zij leeft met de herinneringen aan haar overleden man, een verbannen arts, wiens levenswerk bestond uit het schrijven van een encyclopedie. Haar verleden verbergt ook een verschrikkelijk geheim, dat zij en haar bediende, de dwerg Recep, kennen. De kleinkinderen laveren tussen de beklemming in het huis en hun eigen moeilijkheden. Door de gekozen vorm wordt elk personage bijzonder belicht. Het verhaal rijgt zich met oplopende spanning vloeiend aaneen. Tevens weerspiegelt de auteur de problemen van de 20e-eeuwse Turkse samenleving in die van een Turkse familie. Orhan Pamuk (1952, Nobelprijs 2006) is een belangrijke hedendaagse Turkse schrijver. Dit boek bewijst zijn groot schrijverschap.

'Ik heet Karmozijn' is een roman over kunst en het dagelijkse leven. Een ode aan de Osmaanse vertelkunst en een thriller tegelijkertijd. Het verhaal speelt zich af gedurende twaalf winterse dagen in het Istanbul van 1591. Als haar man na negen jaar nog steeds niet teruggekeerd is uit de oorlog, gaat de mooie Seküre, moeder van twee zonen, op zoek naar een nieuwe echtgenoot.De vader van Seküre heeft een geheime opdracht gekregen van de Osmaanse sultan. Eén voor één ontbiedt hij hofminiatuurschilders bij zich. Deze meesterschilders werken samen aan een boek voor de sultan, onder supervisie van Seküres vader. Ze maken hiervoor tekeningen in een westerse stijl. Het is een uiterst controversiële opdracht, die indruist tegen de heersende opvattingen. Wanneer een van de schilders vermoord wordt, vraagt Seküres vader zijn neef Kara om hulp. Seküre en Kara waren als kinderen erg op elkaar verliefd, en nu krijgt deze liefde een kans opnieuw op te bloeien. Een prachtig liefdesverhaal, een onvervalste thriller en een fascinerende vertelling over de verschillen in westerse en oosterse opvattingen over kunst en daarmee over het leven.