Anna

Rembrandt van Rijn woonde vanaf zijn geboorte in 1606 tot 1631 in Leiden. Schriftelijke bronnen of getuigenissen over die jonge jaren zijn er nauwelijks. De plaquette in de stad die zijn verdwenen geboortehuis aangeeft, hangt zelfs op de verkeerde plaats. Om te weten te komen wie de jonge Rembrandt werkelijk was, moeten we volgens Blom daarom kijken naar zijn werk en de 17de-eeuwse omgeving van zijn geboorteplek. De auteur woont zelf in Leiden en houdt van zijn stad en van de schilder. Hij beschrijft minutieus en meeslepend zijn persoonlijke speurtocht door de stad en de archieven en langs de schilderijen van de meester om, vaak met gepast voorbehoud speculerend, het jonge kunstenaarsleven te reconstrueren. Het boek gaat daarmee niet alleen over de schilder, maar ook over de staat van de Republiek en de stad Leiden in het begin van de 17de eeuw. Het boeiend vertelde verhaal is rijk geïllustreerd in kleur en voorzien van een verklarend notenapparaat, verantwoording van illustraties, bibliografie en personenregister.

Prins Bernhard is zijn hele leven lang bezig geweest zijn eigen reputatie en die van zijn familie (en met name zijn geliefde moeder Armgard) op te poetsen. Tot over zijn dood in 2004 heen probeerde hij zijn verhaal naar buiten te brengen. Een verhaal dat niet strookte met de waarheid, zoals Van der Zijl in deze studie pijnlijk duidelijk maakt. Zij bestudeerde de Duitse jeugd van de in 1911 als graaf geboren Bernhard en schetst op serene wijze het milieu waarin hij opgroeide, de scholen die hij bezocht, zijn vriendschappen en zijn stage bij IG Farben in Parijs - kortom: alles voordat hij contact zocht met Juliana om haar in 1937 te trouwen. Weinig van wat Bernhard verteld heeft, blijkt te kloppen: zijn ouders waren onbemiddeld, de nazi-sympathieën waren onmiskenbaar, hij was geen adjunct-directeur bij IG Farben enzovoort. Rijk geïllustreerd (in zwart-wit) en met een soepele pen worden de eerste 34 jaren van de prins (tot 1945) meeslepend gefileerd. Hij blijkt geen held, ook geen schurk, maar een mens van vlees en bloed die tot zijn laatste snik beducht was voor de echte waarheid over zijn verleden. Met lijst van geïnterviewde personen, eindnoten, literatuuropgave, register en enkele stambomen.

Biografie over Gerard Heineken (1841-1893), stichter van het gelijknamige bierimperium over wie tot nu toe weinig bekend was. Van der Zijl ('Anna', 'Sonny Boy') kreeg toegang tot de familiearchieven en deed daarnaast uitgebreid onderzoek in andere archieven, kranten, boeken en documenten naar de man die een van de belangrijkste industriëlen uit de Nederlandse geschiedenis was en daarnaast een belangrijke rol speelde bij de Amsterdamse culturele en economische wederopbloei in zijn tijd. Tijdens het onderzoek kwam naar voren dat Gerard Heinekens zoon hoogst waarschijnlijk niet zijn echte zoon was, maar verwekt door een huisvriend, een verhaal dat tot dan toe niet in de openbaarheid was gebracht. Een goed geschreven en gedocumenteerde, boeiende biografie over een man die, aldus Van der Zijl, zakendoen en idealisme met elkaar wist te verenigen en al heel jong de mogelijkheden van de nieuwe technische ontwikkelingen uit die tijd zag. Ook het bedrijf, de familie en de stad Amsterdam waarin Gerard Heineken veel tijd, geld en energie stak, worden belicht. Bevat afbeeldingen, foto's en plattegronden in zwart-wit. Met voor- en nawoord van de auteur, een familiestamboom, uitgebreide noten, bronnenlijst en literatuuropgave, personenregister en fotoverantwoording.

De communistische heilsleer van een nieuwe samenleving drong persoonlijke gevoelens weg. Zo ook bij de begaafde Berry Withuis (1920-2009, vader van de schrijfster, redacteur van 'De Waarheid' en tevens schaker en schaakjournalist. Fascinerend beschrijft de schrijfster haar gelovig communistisch milieu, dat zij op afgewogen wijze tegen de achtergrond van de Koude Oorlog plaatst, waar affectieve relaties volledig overschaduwd werden door de hoge, onpersoonlijke idealen van het communisme. De schrijfster, een begaafd historica, heeft zich losgemaakt van haar milieu, maar nergens bezondigt zij zich aan wrok of rancune. Zij toont zich een mens en wetenschapster die vóór alles wil begrijpen, inzicht wil krijgen in het fenomeen van een totalitaire heilsleer die werkelijk niet de minsten in zijn ban wist te krijgen. Tegen deze achtergrond wil zij zich ook rekenschap geven van de vader-dochterverhouding. Een voorbeeldig geschreven en uiteindelijk ook een liefdevol boek. Met een katern afbeeldingen in kleur en zwart-wit, een bronnenoverzicht en een personenregister..

Allene Tew (1872-1955) was een bijzondere vrouw: de ondernemende Amerikaanse trouwde vijf keer, onder meer met de Duitse prins Henry Reuss. Dankzij haar huwelijken werd ze een van de rijkste vrouwen ter wereld. Ze had huizen in de Verenigde Staten en Frankrijk en ging om met beroemdheden als Winston Churchill en Dwight Eisenhower. Ze kreeg met veel tegenslag te kampen (zoals de vroegtijdige dood van haar drie kinderen), maar liet zich daardoor niet ontmoedigen. In de jaren dertig kwam ze via prins Bernhard in contact met het Nederlandse koningshuis en werd ze een van de peetouders van prinses Beatrix. Dit boek schetst Allene's 'wonderlijke levensverhaal' tegen de achtergrond van de tijd waarin ze leefde.

Chronologisch geschreven biografie van de schrijfster Hella Haasse (1918-2011) die tijdens haar leven niet de erkenning kreeg die ze verdiende en die zich altijd als een buitenstaander beschouwde. De biografe, tevens journaliste, heeft gebruikgemaakt van nagelaten brieven en gesprekken met de dochters van Haasse, maar ook van het familiearchief met Haasses ‘verboden gedachten’, opgetekend in wat ze haar ‘zwarte schrift’ noemde. Ze zet Haasse onopgesmukt en zonder vooringenomenheid neer als een schrijfster voor wie haar werk de grote drijfveer in haar leven was, meer nog misschien dan haar huwelijk, dat problematisch verliep. Haasse werd geboren in Nederlands-Indië, maar werd als zesjarige in een kinderpension in Nederland ondergebracht. De eenzaamheid die ze daar ervoer en die haar niet meer verlaten heeft, splitste haar op in een teruggetrokken persoonlijkheid waar het haarzelf betrof en in een zelfbewuste auteur als het om haar werk ging. Met zwart-witfoto’s plus verantwoording daarvan, een uitgebreid notenapparaat, vermelding van interviews en een lijst van het werk van Haasse. Goede, uitgebreide en prettig leesbare biografie van een grote schrijfster die niet vergeten mag worden.

Na haar boekenweekgeschenk 'Leon en Juliette' van 2020 ging Annejet verder op zoek naar de geschiedenis van de families Herckenrath en De Fremery in Monster, Nederland, in Charleston, South Carolina en San Francisco, Californië. Leon Herckenrath was de eerste Hollandse ondernemer, die het omstreeks 1830 in Charleston ging proberen, later gevolgd door zijn schoonzoon-koopman James de Fremery die rond 1850 in San Francisco zijn geluk beproefde en er tot grote welstand kwam. Bijzonder is de zwarte component in deze families als gevolg van de vrijmaking van de slavin en zijn latere vrouw Juliette door Leon in Charleston. Compleet met kaarten, stambomen, noten, literatuur, archieven en websites verhaalt Van der Zijl op de haar bekende levendige wijze over deze families, die naast grote voorspoed in de negentiende eeuw later ook achteruitgang kende. Uit familiearchieven zijn foto’s in kleur (katern) en in zwart-wit door het gehele boek opgenomen, dat een feest is om te lezen.