Slagschaduw

De roman bestaat uit de monologue intérieur van een zieke bejaarde man, E. Busken, die in een zorginstelling hulpeloos zit vastgegespt in een rolstoel. Busken ergert zich aan de infantiele behandeling door het zorgpersoneel, de arrogante houding van de artsen, de alom gebezigde eufemismen, en het domme en irritante gedrag van zijn medebewoners. Daarom heeft hij besloten voortaan te zwijgen. Maar in zijn hoofd formuleert hij de prachtigste volzinnen. Gefoeter op personeel en medebewoners wordt afgewisseld met herinneringen aan de tijd dat hij nog vol in het leven stond, zijn vroege jeugd in Nederlands-Indië, en zijn verfoeide moeder. En ondanks hevige bevingen, schrijft hij op faxrollen lange teksten in geheimschrift. Zijn enige vreugd in de dagelijkse sleur is roken. Maar ook op de rookplek zit het hem tegen. Zijn roken wordt bemoeilijkt door zijn bevingen, en medebewoners hebben het op zijn rookwaar voorzien. Het meest schrijnend zijn Buskens eenzaamheid en totale gebrek aan controle over het eigen leven. Busken wordt geleefd. Ook al zou hij praten, er is niemand die echt luistert.

Hoewel de titel misschien anders zou kunnen doen vermoeden, is dit absoluut geen zinnenprikkelende novelle, maar juist een fijnzinnig en warmbloedig verhaal, zoals het Gabriel Garcia Marquez betaamt. Een oude vrijgezel die enkel de betaalde liefde kent, besluit zichzelf voor zijn negentigste verjaardag een heel bijzonder cadeau te geven: een nacht met een jonge maagd. Een bevriende bordeelhoudster weet zo'n meisje voor hem te vinden, maar op de nacht zelf is het meisje zo moe dat ze de hele nacht doorslaapt, en wanneer de oude man beseft dat hij verliefd op haar is geworden, beginnen de problemen, want de echte liefde (en de bijkomende jaloezie) kende hij nog niet. Hoe een dun boekje zoveel humor en wijsheid kan bevatten, is het geheim van meesterverteller Marquez. Prachtig geschreven, uitstekend vertaald, en van een enorme levensvreugde die niet zou doen vermoeden dat de schrijver ook al ruim 80 jaar oud is. Een klein meesterwerk.

Bittere bloemen is een roman over illusies die te vergelijken zijn met bloemen: eerst bloeien ze, dan verwelken ze zienderogen. ' Grijsaard maakt tegen zijn zin een cruise over de Middellandse Zee. Als ex-rechter, ex-politicus en ex-schrijver heeft hij voldoende om op terug te zien, wat hij doet met vrolijk cynisme en opgewekt gekanker. Het voorbije leven was allerminst zonder succes, maar wat eraan ontbrak heeft zijn vereenzaamde nadagen bepaald. Aan boord ontmoet hij een vroegere leerlinge. Het eiland Corsica is het decor van enkele gebeurtenissen, die de oude man en de veel jongere vrouw een etmaal in elkaars gezelschap houden. Bittere bloemen is een roman over illusies die te vergelijken zijn met bloemen: eerst bloeien ze, dan verwelken ze zienderogen. Luchtig genoteerd in korte hoofdstukken, waarin Brouwers opnieuw zijn excellente meesterschap demonstreert. Dansend en meeslepend proza. Als een trage tango. Een unieke stem in de Nederlandse literatuur. Mark Cloostermans in Standaard der Letteren Jeroen Brouwers is in het panorama van de Nederlandse literatuur een eenzame wolf van groot formaat. Carel Peeters in Vrij Nederland Met voorsprong schrijft Brouwers het weldadig rijkste Nederlands. Dirk Leyman in De Morgen Over Datumloze dagen: Een echte Brouwers: stilistisch zuiver, mooi doorgecomponeerd, schrijnend, vol van weemoed en spijt. Jeroen Brouwers schept een perfect romanuniversum. Thomas van den Berg in Elsevier Een Brouwers op hoog niveau. Herman Jacobs in Knack '