De achterblijvers

Bewerking in eenvoudige taal van de thriller 'Shock' van Mel Wallis de Vries. Vier vriendinnen gaan op zomervakantie naar Frankrijk. Ze missen hun vriendin Emma. Zij is na een schoolfeest in december spoorloos verdwenen. Tijdens de vakantie gebeuren vreemde dingen. De vriendinnen roepen geesten op en verdwalen in een donker bos. De meisjes zijn bang. Ze denken dat iemand hun bespiedt. Maar is dat zo? En wie is deze gluurder? De zinnen zijn kort, met een enkele samengestelde zin. Het verhaal leest vlot en de spanning is voelbaar. De vier vriendinnen hebben elk hun eigen karakter, maar die zijn stereotype beschreven. De meisjes gaan daardoor niet echt leven. Op de eerste bladzijde van het boek staat uitleg over de vijf vriendinnen en wat er is gebeurd. Maar ook hoe het boek eruitziet. Wat er met Emma is gebeurd, staat op grijze bladzijden en er staan krantenartikelen in het boek. Dit is een fijn leesbaar en spannend boek. Het boek, dat het Keurmerk Makkelijk lezen heeft, is geschikt voor jongeren die niet zo goed kunnen lezen.

Ronald Gipharts nieuwe roman gaat over mannenvriendschap. Bert Wagendorp en Rick Niemann (om een paar auteurs te noemen) gingen hem hierin voor; het is een thema dat het goed doet. Giphart is erin geslaagd om zes mannen een eigen persoonlijkheid te geven: de womanizer, de krachtpatser, de zorgzame, de organisator, de filosoof en de dwarsligger. Gaandeweg het verhaal krijgt elke man zijn eigen profiel. De vrienden samen zorgen voor de typisch mannelijke groepsdynamiek inclusief (verbaal) haantjesgedrag en (stille) trouw. In Utrecht beginnen zij een bierbrouwerij die ze in vijfentwintig jaar tot een succes maken en kunnen verkopen. Ze beleven hilarische en romantische momenten, maar krijgen ook te maken met verbroken relaties, ziekte en dood. Giphart schrijft toegankelijk. Hij weet de lezer onophoudelijk te vermaken en te ontroeren. Voor maatschappelijke en mondiale issues heeft Giphart weinig aandacht: een manco in een verder vlekkeloos meesterwerk.

Deze roman is het eerste deel (jeugd en puberteit, jaren 1950) van een reeks van de Italiaanse schrijfster (Napels, 1965) over het leven van twee Napolitaanse meisjes. Zij groeien op in een levendige achterbuurt, vol kleurrijke en gewelddadige personages, maar ook vol armoede en onwetendheid. Maar de meisjes hebben de wil om te slagen in het leven en rijk te worden. Lila is de intelligentste van de twee, maar zij kan wegens haar armoede geen middelbare studies aanvatten. Zij is ongemanierd en onsympathiek, maar straalt een charisma uit waaraan haar vriendin Elena en de jongens van de buurt niet kunnen weerstaan. Elena is het brave meisje, dat wel mag studeren. Maar al vlug wordt duidelijk dat studie en kennis voor een vrouw niet zo belangrijk zijn in het arme zuiden. Vaak gaan de wegen van de twee meisjes uiteen, er zijn heel wat conflicten, maar ze zoeken elkaars vriendschap steeds opnieuw op. Het verhaal wordt verteld door de zestigjarige Elena, die op haar leven terugblikt. Boeiende bildungsroman, met op de achtergrond de geschiedenis van Napels en Italië, te vergelijken met films als 'Novecento' en 'La meglio gioventù’..

Lekker weglezende ontwikkelingsroman van de Duits-Zwitserse schrijver (1984), die met zijn in 37 talen vertaalde ‘Het einde van de eenzaamheid’* een bekroonde bestseller schreef. De 15-jarige Sam(uel) (ik-persoon) woont in Grady, een gat in Missouri met zogenaamd 49 geheimen (aantal hoofdstukken, in 5 delen) en heeft het moeilijk omdat hij verlegen is en aan een angststoornis lijdt. Zijn geliefde moeder die een boekhandel leidt, heeft terminale kanker en zijn vader is werkloos en naar hem toe behoorlijk gesloten (maar niet naar zijn zus Jean). De roman speelt in de zomer van 1985. Sam raakt tijdens een baantje in de bioscoop bevriend met drie oudere adolescenten die na de zomer gaan studeren: het rijkeluiszoontje Cameron, de gekleurde sportieveling Brandon en de tomboy Kristie, op wie hij een oogje heeft. Wells weet de sfeer van een landerige zomer in zijn verveling, twijfel, stiekeme uitstapjes en uitdagingen authentiek weer te geven, inclusief talrijke verwijzingen naar films (American Graffiti, The Breakfast Club) en muziek (Bruce Springsteen) en met als leidmotief een gedicht over volwassen worden.

De Japanse auteur Haruki Murakami (geb. 1949) is na een valse start – zijn eerste in het Nederlands vertaalde boeken haalden net 600 exemplaren – uitgegroeid tot een hooglijk gewaardeerde schrijver. Iedere nieuwe titel van hem komt direct op de bestsellerslijst. Zo ook dit boek, waarin hij op zijn eigen wijze vorm geeft aan de zoektocht van een eenling naar de motieven van zijn vroegere vrienden om hem zo’n zestien jaar eerder zonder enige uitleg uit hun vriendengroep te stoten. Hij vertelt over diens ervaringen in het grensgebied tussen droom en werkelijkheid en zijn pogingen zijn bestaan te duiden. Tsukuru Tazaki ziet zichzelf als een onbeduidende figuur, maar komt er naarmate het verhaal vordert achter dat anderen wel een zekere waardering voor hem hebben. Murakami schrijft onderkoeld in een vlotte stijl waarin al het overbodige is weggelaten. Daarbij vermengt hij typisch Japanse aspecten met elementen uit de Westerse cultuur. Daarin is hij uniek voor een Japanse auteur en dat maakt dat ook dit boek zeer toegankelijk is voor zowel Japanse als niet-Japanse lezers.    

Wanneer de ongeveer zestigjarige Tony Webster op zijn leven terugkijkt, constateert hij dat dat een rustig voortkabbelende rivier is geweest waarin grote gebeurtenissen als vriendschap, huwelijk, het krijgen van een kind, scheiding, werk en familie allemaal kleine of grote rimpelingen waren die de loop uiteindelijk niet wezenlijk hebben verstoord. Op een dag krijgt hij echter het dagboek van een jeugdvriend die indertijd zelfmoord heeft gepleegd in handen, en wat hij daaruit leert geeft hem een heel nieuw perspectief op die vriend, zijn vroegere vriendin, zijn vroegere zelf en zijn hele leven. Simpel vertelde, maar diepgaande roman waarin de auteur (beroemd van eerdere boeken 'Een geschiedenis van de wereld in tien-en-een-half hoofdstuk' en 'Flauberts papegaai') op subtiele wijze thema's als groei, verandering, ouderdom en herinnering op aangrijpende wijze behandelt. Uitstekend vertaald. Bekroond met de Man Booker Prize 2011, de belangrijkste Britse literaire onderscheiding.

Met deze roman keert Arnon Grunberg (1971) terug naar zijn vroege werk. De karakters zijn boeiend, wereldvreemd, soms bizar en absoluut onweerstaanbaar. De jonge Zelda kijkt terug op een vreemde episode in haar leven, waarin de oudere Jona en de aantrekkelijke Per boeiende rollen spelen. Met name Jona intrigeert mateloos met zijn scherpe inzicht in het menselijk defect en zijn vaak grappige banaliteit. De verwevenheid van Zelda en Jona is – als je geluk hebt – herkenbaar voor iedereen die liefde en vriendschap niet wil ontwarren, ongeacht de soms fysieke afstand of afstand in tijd. Het verhaal intrigeert door de onverwachte eigenaardigheden van de personages en de verrassende wendingen en inzichten. De stijl is voortreffelijk en sprankelend. Iedere zin is raak en de manier waarop het palet aan personages is samengesteld is Grunberg op zijn best. Het verhaal eindigt net zo verrassend als de karakters van de personages zijn, je ziet het als lezer allemaal niet aankomen en daar ligt de grote kracht van de meesterverteller. Dit is misschien wel zijn beste werk. Zeer sterke roman over de vriendschap en relaties tussen bijzondere personages, bezien vanuit het gezichtspunt van een jonge vrouw. Soms bizar, soms met scherpe inzichten.

  Deze integrale vertaling van het klassieke kinderboek uit 1878 is met veel zorg tot stand gekomen. Dat blijkt niet alleen uit het nawoord, waarin de vertaler een biografische schets geeft van Hector Malot en een analyse van het boek (twaalf pagina's plus bibliografie), maar vooral door het lezen van deze prachtige editie. De vertaler is helemaal in de sfeer van het verhaal gebleven en dat is een verademing na alle populaire vertalingen en bewerkingen. De zinnen zijn vrij lang en er komen wat ouderwetse woorden in voor, maar dat doet niets af aan de toegankelijkheid. Van Rémi's Napolitaanse lied is ook de bladmuziek opgenomen. Het boek bevat geen illustraties.