Onderworpen

Met het afscheid van haar moeder, die zichzelf op 61-jarige leeftijd doodde, is voor haar dochter de noodzaak geboren het complexe, in raadselen gehulde verleden van haar moeder te ontrafelen. Ooit was haar moeder, die opgroeide in een kinderrijk en ogenschijnlijk gelukkig gezin, een veelbelovend kindsterretje. Vanaf het moment dat zich binnen dat gezin tragische maar onbespreekbare gebeurtenissen aandienen, ontwikkelt zij zich tot een breekbare, introverte, ontroostbare vrouw. Met een schrijnend gevoel van onmacht moet de dochter aanzien hoe de neergang zich voltrekt aan haar moeder, die lijdt aan een ernstige psychische stoornis. Autobiografische roman van de Franse auteur (1966), die onder het pseudoniem Lou Delvig debuteerde met 'Jours sans faim' (2001), waarnaar ze in haar jongste, veelvuldige bekroonde roman verwijst. Met de nodige prudentie en in een geserreerde stijl richt de dochter een indrukwekkend monument op voor haar moeder, dat in de fraaie Nederlandse vertaling voor een breed publiek toegankelijk is. Met enkele verklarende noten.

Bij thuiskomst in haar appartement in Parijs vindt Myriam haar twee kleine kinderen met messteken in bad. Daarna begint het verhaal. Na de geboorte van Mila en Adam koos ze toch voor haar carrière als advocaat. Haar man Paul, geluidstechnicus, kreeg steeds meer opdrachten. Zo kwam Louise als nanny bij hun in huis. Ze was zorgzaam voor de kinderen, kookte lekker, ruimde het huis obsessief op. Louise, weduwe, traumatisch verleden, schulden en contactloos, beet zich vast in het gezin. De aanvankelijke vriendschappelijke relatie met Myriam en Paul verkoelde na enkele incidenten. Toen ze het einde van haar baan zag naderen, omdat de kinderen naar school konden gaan, werd ze manisch depressief. De stress in het moderne gezin wordt herkenbaar beschreven. Het gecompliceerde karakter van Louise wordt door verschillende naasten uiteengezet. Haar omgang met de kinderen wordt in heldere, trefzekere woorden neergezet. Deze tweede roman van Slimani (1981) werd bekroond met de Prix Goncourt 2016.

De roman is opgebouwd uit verschillende verhaallijnen die soms duidelijk en soms minder duidelijk met elkaar te maken hebben, maar als overkoepelend thema de Tweede Wereldoorlog hebben. Een vluchtende ex-bewaker van een concentratiekamp, een vrouw die haar geliefde mist, een oude man die terugdenkt aan een openluchtconcert vlak na de oorlog, een meisje in een bejaardentehuis dat een oude man moet helpen eten en daar helemaal geen zin in heeft. Ook wordt via brieven en een interview de mogelijke verdwijning van de kunstenaar Franz Marc beschreven. Hij overleed in 1940, maar is misschien al eerder van de radar verdwenen. Philippe Claudel (1962), schrijver van een groot en imposant oeuvre, laat aan de hand van enkele personages de pijnlijke kant van de oorlog oplichten. Wie was er goed en wie fout, wat weten we van al die naamloze slachtoffers of de familieleden en geliefden van hen die verdwenen zijn? Een intrigerende en originele reconstructie van enkele roemloze levens die niet vergeten mogen worden. Zeer de moeite waard.

Een vrouw maakt, om de dood van haar vader te verwerken, een reis door Frankrijk naar het idyllische plekje van haar jeugd, waar ze haar eerste vriendje had. De rivier staat symbool voor de tijd: ook wat geweest is, keert niet terug. Poëtisch en melancholiek geschreven roman met bespiegelingen over het leven. Veel informatie over de plekken die de hoofdpersoon in Frankrijk bezoekt. Joke Hermsen (1961) is filosofe en romanschrijfster. Voor lezers die houden van diepgang en voor francofielen.

De laatste uren van het leven van Jezus worden op indringende wijze, naar eigen interpretatie, beschreven. Vanaf het vonnis door Pilates, via de kruisgang naar de kruisiging tot en met de korte tijd daarna wordt de lezer meegevoerd in het door de Franse schrijfster vrij herschreven Bijbelverhaal, vanuit het perspectief van Jezus, de ik-verteller. In een lange monoloog laat Amélie Nothomb (1966), van wie meer dan twintig romans verschenen, in een prachtig proza Jezus over zijn laatste uren vertellen. Het is een heel bijzondere, literaire (en mooi in het Nederlands vertaalde) weergave. De afwisselend in België en Frankrijk wonende schrijfster ontving voor haar eerdere werk reeds veel literaire prijzen. Ook deze roman werd voor de Prix Goncourt 2019 genomineerd. Korte, uitstekend geschreven roman die helemaal past in het werk van de schrijfster.

Verhaal dat zich afspeelt in een klein dorpje in het noordoosten van Frankrijk ten tijde van de Eerste Wereldoorlog. Het front is niet ver weg, maar raakt aanvankelijk het dorp niet. De moord op een klein meisje doet het dorp opschrikken. De procureur Destinat, die teruggetrokken leeft op zijn kasteel, is een van de verdachten. De verteller is zelf een inwoner van het dorp. Het verlies van geliefden door verschillende hoofdpersonen in de roman cirkelt rondom het centrale thema: wie vermoordde het meisje? De grijze zielen zijn de bewoners van het dorp: noch goed, noch slecht en niet echt levend, gevangen in herinneringen of ten prooi aan het noodlot. Philippe Claudel (1962), roman- en scenarioschrijver, won met dit boek de Prix Renaudot en de Grand Prix van de lezeressen van het vrouwenblad Elle.

Zoals op het Indonesische eiland Sulawesi een dode baby van het volk de Toraja in de stam van een majestueuze boom een beschermende tombe vindt, zo schept de ik-figuur in deze beschouwende roman figuurlijk een laatste rustplaats voor zijn beste vriend en producer Eugène, geveld door kanker, maar ook anderen. Herinneringen die geleidelijk zullen vervagen tot een 'schetsmatige aanwezigheid'. Hij beseft 'dat schrijven een uitvaart is waarbij evenveel wordt begraven als er wordt geopenbaard', taal als onvermijdelijke vertekening van de werkelijkheid, maar tegelijk ook veerkracht biedt om door te gaan na een afscheid. De Franse auteur-cineast (1962) illustreert deze bespiegelingen contrastrijk met de emotionele en zakelijke bemoeienissen van alledag, variërend van zijn warmte voor zijn nieuwe geliefde Elena tot de kille bezoekjes aan zijn versufte moeder in het verzorgingstehuis, van zijn filmische en literaire ambities tot de doorstart van de productiemaatschappij, van verval en dood tot creatie en nieuw leven. En zo draagt deze gelaagde roman overtuigend een existentiële missie uit. Claudel brak in 2003 door met ‘Les âmes grises’.

Het joodse meisje Sarah wordt met haar vader en moeder opgepakt bij een razzia in Parijs. Haar broertje verstopt ze in een kast, denkend dat het maar voor even is. Zestig jaar later moet een journalist een artikel schrijven over diezelfde razzia in Parijs. Ze staat op het punt te verhuizen naar een appartement dat zich bevind in de wijk waar in de oorlog gedeporteerde joden woonden. Stukje bij beetje ontdekt ze hoe het leven van haar schoonfamilie en haar nieuwe woonplek verweven is door het grote drama van juli 1942. Ze begint een zoektocht naar de overlevenden. De auteur is bekend geworden met deze succesvolle page-turner, die eveneens is verfilmd. De korte zinnen en makkelijke taal in deze bewerking doen niets af aan de dramatiek, maar versterken die juist. Overzichtelijke tekstblokken, duidelijke druk. Klein woordenlijstje