Engel en kinnari

De ervaringen van een Amerikaanse vrouw in de 21e eeuw als godsdienstfanaten aan de macht zijn in de Verenigde Staten.

In 1873 komt een jonge Nederlandse chemisch technoloog aan in Java, waar zijn ondernemende en vooruitstrevende familie plantages bezit. Hij begint een eigen plantage, Gamboeng, die zijn leven gaat beheersen. Ook nadat hij uit liefde is getrouwd met de levendige, gevoelige Jenny blijft alles in het teken van het afgelegen Gamboeng staan. Pas na haar zelfmoord in 1907 gaat hij begrijpen hoezeer hij haar en anderen te kort heeft gedaan en zichzelf heeft geïsoleerd door zijn onbuigzaamheid. Hella Haasse (1918), vooral bekend door haar historische romans waarin feit en fictie knap zijn verwerkt, groeide op op Java. Zij weet de sfeer van het eiland dan ook uitstekend op te roepen in deze mooie roman. Uitgaande van bestaande correspondentie en documenten, en in de van haar bekende zorgvuldige stijl, beschrijft ze fragmentarisch en uiterst boeiend de ontwikkeling van de hoofdpersonen. Dit boek werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs 1993.

Deze fin-de-siècle klassieker deed in zijn tijd veel stof opwaaien. De hedendaagse lezer herkent ook nu nog een bijzondere roman die een heel eigen plaats in de Nederlandse literatuur heeft verworven. Het leven van de 'fijnbesnaarde' heldin Hedwig wordt van haar jeugd tot haar dood beschreven, waarin vooral de worstelingen met haar seksualiteit, haar stand en haar doodsverlangen ontleed worden. Maatschappijkritisch en psychologisch drama. Met een uitgebreide toelichting van docent klassieke talen Els Meeuse en een voorwoord van de auteur bij de 2e druk in 1904. Kleine druk. In 1982 verfilmd door Nouchka van Brakel.

Het zit de jonge, in armoede levende Odile en haar man Koben niet mee als zij in 1847 hun boerderij dienen te verlaten. Waarom zouden ze niet ingaan op het aanbod van de Maatschappij voor Overzeese Volksplanting, die hun een gouden toekomst voorspiegelt aan de andere kant van de oceaan? Samen met vijftig streekgenoten wagen ze de oversteek, vol hoop, om na de uitputtende bootreis aan hun lot overgelaten te worden in een tropisch land. Passen ze zich aan of houden ze vast aan hun gewoontes? Zal het hun lukken daar een nieuw, goed leven op te bouwen?

De 17-jarige Turkse Celien wordt, tot haar grote verdriet, uitgehuwelijkt aan een Turkse man die ze niet kent en die in Engeland woont. Ze reist alleen met de boot naar Engeland en treft er een rijke, vriendelijke man met een aardige familie. Hij is weduwnaar, heeft twee kleine kinderen en hij laat Celien haar grote hobby, fotograferen, uitoefenen. Ze worden uiteindelijk verliefd op elkaar. Achttiende deel uit de serie 'BoekenBoeien'*, die speciaal bedoeld zijn voor vmbo-lezers met een taalachterstand. Er worden gemiddeld een tachtigtal woorden uit de Basislijst Schooltaalwoorden vmbo in de verhalen verwerkt. Deze woorden staan achter in het boek verklaard. Het boek heeft 35 hoofdstukken, waarvan de meeste twee pagina's beslaan. De tekst staat in blokken, wat voor een rustige bladspiegel zorgt. Het verhaal is zeer wensvervullend en ver verwijderd van de realiteit voor het overgrote deel van uitgehuwelijkte jonge meisjes. Het doet aan een sprookje denken. Op het serie-omslag kijkt Celien uit over zee.

Een historische roman over Anna Witsen (1855-1889), gesitueerd in Amsterdam, Parijs, Utrecht, Lage Vuursche en de literaire kringen van de Tachtigers. Zingen is Anna’s grote geluk. Ze heeft de stem, het talent en de ambitie, maar een carrière als zangeres is voor een meisje uit haar milieu eind negentiende eeuw ondenkbaar. Met de opkomst van de vrouwenbeweging breekt echter een nieuwe tijd aan. In stil verweer oefent Anna haar stem en haar verzet, en zet de eerste stappen in de muziek en de liefde — maar dan blijkt dat ze buiten de macht van haar familie heeft gerekend…‘Wat stilte wil’ is in een zachte en invoelende literaire stijl geschreven. Een roman voor een breed tot literair lezerspubliek met interesse in historische verhalen over vrouwen in de kunst. Arthur Japin (Haarlem, 1956) is schrijver van romans als ‘Vaslav', ‘Kolja’ en 'De zwarte met het witte hart’. Hij behoort al meer dan vijfentwintig jaar tot de belangrijkste Nederlandstalige auteurs en zijn werk is wereldwijd vertaald en veelvuldig bekroond.

De nu in het Nederlands vertaalde roman uit 1946 was de eerste bestseller van een Afro-Amerikaanse vrouw. De auteur (1908-1997) werkte als journalist in de zwarte wijk Harlem. Ze beschrijft met veel oog voor detail het armoedige, harde leven daar, in de 116th Street. Hier bewoont de zwarte Lutie een ellendig appartement, na een mislukt huwelijk. De schrandere vrouw wil één ding: een toekomst voor haar en haar achtjarig zoontje Bub. Ze probeert tot het uiterste haar eigen American dream te verwezenlijken, maar haar huidkleur en haar fysieke schoonheid werken tegen haar. Zo komt de huismeester haar fysiek te na. Intussen draaien haar gedachten dezelfde rondjes, want ze is steeds weer terug bij af. Dat heeft ultieme gevolgen. Het boek is pamflettistisch, een woedende aanklacht tegen het door en door racistische Amerika. Het is ook een krachtige roman over wat geïnstitutionaliseerd racisme doet met mensen. Een boek dat de lezer meesleept, zeker gezien het nog steeds bestaande racisme in de VS. Om deze reden is het boek ook interessant voor jongere lezers. Een geweldige, indringende roman.

Het prijzenswaardig initiatief om moeilijkere teksten toegankelijk te maken voor mensen voor wie lezen niet eenvoudig is, verdient uiteraard waardering. Het fraaie verhaal uit Douwes Dekkers' 'Max Havelaar' om die reden vereenvoudigen, roept misschien bezwaren op. Het is natuurlijk losgescheurd uit zijn historische context. Duidelijke toelichting is hier dus op zijn plaats en die is in deze uitgave ook opgenomen. Maar zelfs buiten de omvangrijke roman van Multatuli blijkt het klassieke verhaal zo sterk en authentiek, dat het, vereenvoudigd en in korte hoofdstukjes ingedeeld, niets aan kracht inboet en zeker mensen zal aanspreken. Daarom verdient dit herschreven verhaal, goed leesbaar voor iedereen in begrijpelijke taal en heldere vormgeving, zeker een kans. Voorin een zwart-wit foto. Met wereldkaart waarop Nederland en Indonesië zijn aangegeven. Verschijnt in de serie ‘Literatuur voor beginners’. Uitgave in samenwerking met het Multatuli Genootschap. Voor volwassenen en jongeren vanaf ca. 15 jaar..