Menthol

Kleindochter Lisa reist in 2014 naar de geboorteplaats van haar grootmoeder in Oost-Oekraïne om sporen te vinden van hun vermoorde neef Kolja. Via een 'val in de tijd' ontmoet ze de fictief opgevoerde levende overgrootvader Nikolaj. Hij stamt af van het Don Kozakkenvolk en vertelt hartverscheurende verhalen over de familie gedurende een periode van ruim 100 jaar. Landbouwgronden die zijn onteigend, een gedwongen verhuizing naar de stad waarbij de familie is gesplitst, vooral ook armoede en gebrek aan voedsel. Aleksandra, zijn dochter, wordt op 18-jarige leeftijd tewerkgesteld in de Duitse oorlogsindustrie en heeft hij nooit meer heeft teruggezien. Afgewisseld met hoofdstukken van de hedendaagse stad Loegansk, waar Kolja met zijn gezin woonde. Met gebruik van een opgenomen familiestamboom, Oekraïense symbolen en een authentieke literaire vorm waarin deze bijzondere familiegeschiedenis vorm krijgt. Debuutroman van Nederlands-Oekraïense schrijver (1989) en programmamaker die eerder 'De benen van Petrovski'* (2016) schreef. Lisa Weeda werd door de jury van de Volkskrant uitgeroepen tot literair talent van 2022.

Na Kristallnacht 1938 besluiten de joodse ouders van Hannelore Klein uit Berlijn te emigreren. Met veel moeite krijgen ze een visum voor Cuba en vertrekken op 13 mei 1939, maar bij aankomst weigert Cuba de 937 joodse passagiers op te nemen. Als na wekenlang onderhandelen het schip moet terugkeren naar Europa, willen Frankrijk, België, Engeland en Nederland mensen opnemen. Het gezin Klein komt eerst terecht in Amsterdam, maar na de Duitse bezetting in Westerbork, tot juli 1942 vluchtelingenkamp voor Duitse joden dat valt onder Justitie. Daarna wordt het een nazi-kamp en vanaf 14 juli 1942 vinden er de beruchte dinsdagtransporten naar de vernietigingskampen plaats. Het gezin Klein gaat naar Auschwitz, Hannelore overleeft als enige. De auteur (1927-2015) schreef haar herinneringen in 1990 op om er vanaf te zijn, niet voor publicatie. Nu zijn ze gelukkig postuum alsnog uitgegeven. Goed geredigeerd, van noten, nawoord en familiefoto's voorzien door haar zoon, schrijver Arnon Grunberg, is dit boek moedig, ontroerend en belangrijk.

Een persoonlijk verhaal van presentatrice Dieuwertje Blok over de oorlogservaringen van haar Joodse moeder Henny Gazan, die tweeënhalf jaar ondergedoken zat en in die tijd een dagboek bijhield. Na het overlijden van haar moeder vinden Dieuwertje en haar zussen een dagboek: het vertelt het verhaal van een vrolijke, intelligente jonge meid, die om de haverklap verliefd was — maar die ook meer dan twee jaar haar huis niet kon verlaten. Door de dagboekfragmenten aan te vullen met brieven, herinneringen, anekdotes en historische context schetst Blok een ontroerend portret van een inmiddels bijna verdwenen generatie, en leert hierdoor zowel haar moeder als zichzelf steeds beter kennen. ‘Dragelijke lichtheid’ is toegankelijk en warm geschreven. Met historische foto’s in kleur en zwart-wit. Dieuwertje Blok (1957) is een Nederlandse televisie- en radiopresentator en actrice. Ze presenteerde onder meer voor de KRO, VARA en RTL, en NPO Radio 4 en is het gezicht van het Sinterklaasjournaal. ‘Dragelijke lichtheid’ is haar debuut.

Aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis beschrijft journaliste Suzanna Jansen (1964) anderhalve eeuw Nederlandse armoede en wat daar aan gedaan werd, te beginnen met het heropvoedingexperiment in Veenhuizen in Drente. Jansen ontdekte dat haar overgrootmoeder in 1856 werd geboren in een van de drie grote gestichten in Veenhuizen. Hier probeerde men sinds 1823 wezen, landlopers, arme stadsgezinnen en andere arme sloebers via hard werken, tucht en orde te heropvoeden tot nuttige, keurige burgers. Een goed en toegankelijk geschreven, heel boeiend en aangrijpend stuk sociale geschiedenis. Honderd jaar pogingen om de sociale onderklasse te verheffen is erin verbonden met de persoonlijke geschiedenis van een familie die hiermee van doen had, zich aan de ellende, de vernederingen en het onrecht wist te ontworstelen en 'van een dubbeltje een kwartje' werd. Met stamboom en twee katernen met zwart-witfoto's, uitgebreide bronvermelding en verantwoording van de illustraties. Volgens demograaf Carel Harmsen van het CBS heeft 'ten minste een op de zestien Nederlanders voorzaten die een heropvoeding hebben ondergaan in de Drentse paupergestichten van de negentiende eeuw'

Een knap gecomponeerde roman over verlies, familie en liefde. Abdellah en Petra voeden hun zoon Ilias op met het beste van twee culturen, Marokko en Nederland. Oost en West raken in hem met elkaar verstrengeld. Dan wordt Ilias aangereden en overlijdt. Petra en Abdellah rouwen op een verschillende manier waardoor hun biculturele relatie onder druk komt te staan. Het verhaal speelt zich af in Marokko en Nederland. Gebaseerd op een waargebeurd verhaal. Op heldere toon geschreven. Geschikt voor een brede tot literaire lezersgroep. Abdelkader Benali (Ighazzazen, 1975) schrijft romans, poëzie, toneel en journalistiek werk. Onlangs ontving hij de Gouden Ganzenveer vanwege zijn grote betekenis voor het geschreven woord in de Nederlandse taal. Zijn recentste roman is 'De weekendmiljonair'.

Biografie van de in China beroemde gezusters Soong, geboren tussen 1889 en 1898 tegen het einde van het keizerrijk. De moderne Chinese geschiedenis is nauw vervlochten met hun levens. Ei-ling, Ching-ling en May-ling, dochters van de methodistenpredikant en ondernemer Charlie Soong uit Shanghai, waren in hun tijd een nieuw type Chinese vrouw; geëmancipeerd en opgeleid aan een Amerikaanse universiteit. De invloed van de zussen was echter afgeleid van de machtspositie van mannen. Vader Charlie steunde Sun Yat-sen, pionier van de revolutie die de monarchie omverwierp. Sun trouwde met Ching-ling, jongste zus May-ling werd de vrouw van diens opvolger Chiang Kai-shek, die zich later als nationalist afkeerde van het communisme. Oudste zus Ei-ling trouwde met een rijke zakenman en politicus. Als de moderne ‘prinsessen’ van China vertegenwoordigden ze de politieke scheuring in het land, leefden wisselend in luxe, maar ook in tijden van oorlog en geweld. De auteur werd bekend door haar familiegeschiedenis ‘Wilde zwanen’ (1991). Met landkaart, illustraties, literatuuropgave en register. Verzorgd uitgegeven, met drie fotokaternen.

De ouders van de auteur zijn gescheiden, maar haar moeder is dat vergeten en haar vader ontkent het en zo komt het dat ze samen hun intrek nemen in het Bartholomeüs Gasthuis. Jannetje verwacht niet dat ze nog lang zullen leven en daarom gaat ze vaak bij hen langs. Maar onverwacht gaat het beter met ze, met als gevolg dat ze samen van alles ondernemen en er veel gepraat wordt. Jannetje blijft notities maken en steeds meer ziet ze dat er achter hun mislukte huwelijk een liefdesgeschiedenis schuilgaat. In dit vlotlezende boek beschrijft de auteur via gesprekken treffend het proces van ouder worden: hoe het is voor de oudere zelf, die het veelal ontkent en probeert zo veel mogelijk te blijven doen wat hij altijd al deed, en hoe het is voor de kinderen, die zich zorgen maken en proberen te doen wat het beste is voor de oudere. De worstelingen en problemen wat betreft geloof, zelfstandigheid, tijdgeest, gezondheid, e.d., die daarbij om de hoek komen kijken zullen voor velen herkenbaar zijn. Een mooi en openhartig portret van twee mensen die symbool staan voor een hele generatie. Los te lezen vervolg op 'De hemel bestaat niet'*, waarin de auteur de verhalen van haar ouders heeft vastgelegd.