De stille kracht

In 1873 komt een jonge Nederlandse chemisch technoloog aan in Java, waar zijn ondernemende en vooruitstrevende familie plantages bezit. Hij begint een eigen plantage, Gamboeng, die zijn leven gaat beheersen. Ook nadat hij uit liefde is getrouwd met de levendige, gevoelige Jenny blijft alles in het teken van het afgelegen Gamboeng staan. Pas na haar zelfmoord in 1907 gaat hij begrijpen hoezeer hij haar en anderen te kort heeft gedaan en zichzelf heeft geïsoleerd door zijn onbuigzaamheid. Hella Haasse (1918), vooral bekend door haar historische romans waarin feit en fictie knap zijn verwerkt, groeide op op Java. Zij weet de sfeer van het eiland dan ook uitstekend op te roepen in deze mooie roman. Uitgaande van bestaande correspondentie en documenten, en in de van haar bekende zorgvuldige stijl, beschrijft ze fragmentarisch en uiterst boeiend de ontwikkeling van de hoofdpersonen. Dit boek werd genomineerd voor de AKO-literatuurprijs 1993.

Het zit de jonge, in armoede levende Odile en haar man Koben niet mee als zij in 1847 hun boerderij dienen te verlaten. Waarom zouden ze niet ingaan op het aanbod van de Maatschappij voor Overzeese Volksplanting, die hun een gouden toekomst voorspiegelt aan de andere kant van de oceaan? Samen met vijftig streekgenoten wagen ze de oversteek, vol hoop, om na de uitputtende bootreis aan hun lot overgelaten te worden in een tropisch land. Passen ze zich aan of houden ze vast aan hun gewoontes? Zal het hun lukken daar een nieuw, goed leven op te bouwen?

Het prijzenswaardig initiatief om moeilijkere teksten toegankelijk te maken voor mensen voor wie lezen niet eenvoudig is, verdient uiteraard waardering. Het fraaie verhaal uit Douwes Dekkers' 'Max Havelaar' om die reden vereenvoudigen, roept misschien bezwaren op. Het is natuurlijk losgescheurd uit zijn historische context. Duidelijke toelichting is hier dus op zijn plaats en die is in deze uitgave ook opgenomen. Maar zelfs buiten de omvangrijke roman van Multatuli blijkt het klassieke verhaal zo sterk en authentiek, dat het, vereenvoudigd en in korte hoofdstukjes ingedeeld, niets aan kracht inboet en zeker mensen zal aanspreken. Daarom verdient dit herschreven verhaal, goed leesbaar voor iedereen in begrijpelijke taal en heldere vormgeving, zeker een kans. Voorin een zwart-wit foto. Met wereldkaart waarop Nederland en Indonesië zijn aangegeven. Verschijnt in de serie ‘Literatuur voor beginners’. Uitgave in samenwerking met het Multatuli Genootschap. Voor volwassenen en jongeren vanaf ca. 15 jaar..

Aan de hand van haar eigen familiegeschiedenis beschrijft journaliste Suzanna Jansen (1964) anderhalve eeuw Nederlandse armoede en wat daar aan gedaan werd, te beginnen met het heropvoedingexperiment in Veenhuizen in Drente. Jansen ontdekte dat haar overgrootmoeder in 1856 werd geboren in een van de drie grote gestichten in Veenhuizen. Hier probeerde men sinds 1823 wezen, landlopers, arme stadsgezinnen en andere arme sloebers via hard werken, tucht en orde te heropvoeden tot nuttige, keurige burgers. Een goed en toegankelijk geschreven, heel boeiend en aangrijpend stuk sociale geschiedenis. Honderd jaar pogingen om de sociale onderklasse te verheffen is erin verbonden met de persoonlijke geschiedenis van een familie die hiermee van doen had, zich aan de ellende, de vernederingen en het onrecht wist te ontworstelen en 'van een dubbeltje een kwartje' werd. Met stamboom en twee katernen met zwart-witfoto's, uitgebreide bronvermelding en verantwoording van de illustraties. Volgens demograaf Carel Harmsen van het CBS heeft 'ten minste een op de zestien Nederlanders voorzaten die een heropvoeding hebben ondergaan in de Drentse paupergestichten van de negentiende eeuw'

Een historische roman over dwalen tussen twee werelden. Java, 1895. Als pleegkind is de Indo-Europese Louisa op haar dertiende uitgehuwelijkt. Ze wil dolgraag weten wie haar biologische moeder is, maar haar omgeving beweert dat afkomst er niet toe doet. Waarschijnlijk was haar moeder een concubine, iemand die je maar beter dood kunt zwijgen. Door veel te lezen probeert Louisa te ontsnappen aan haar huisvrouwenbestaan in Buitenzorg. Haar vriendschap met twee buitenstaanders geeft haar de vleugels van de kinnari, de mythische liefdesgodin. Na veel tegenslagen besluit ze alsnog op zoek te gaan naar haar moeder om te ontdekken wie zijzelf nu eigenlijk is: een westerse engel of een oosterse kinnari. ‘Engel en kinnari’ is meeslepend, beeldrijk en prettig leesbaar geschreven. Voor een brede tot literaire lezersgroep. Dido Michielsen (Amersfoort, 1957) is een Nederlandse schrijver. Haar debuut 'Lichter dan ik’ won de Boekhandelsprijs 2020 en werd genomineerd voor de Libris Literatuur Prijs

In ‘De Kampschilders’ vertelt Jan Brokken het verhaal van de schilders Willem en Maria Hofker en Rudolf Bonnet, die tijdens de Tweede Wereldoorlog in hetzelfde jappenkamp op Celebes terechtkwamen als zijn vader Han en moeder Olga. Hij schetst het rijke culturele leven in de jaren dertig op Bali, waar kunstenaars uit de hele wereld naartoe trokken. Aan die wereld kwam een eind toen de Tweede Wereldoorlog uitbrak. In literaire stijl geschreven en met name geschikt voor een geoefend lezerspubliek. Jan Brokken (Leiden, 1949) is een bekende Nederlandse schrijver, kunstenaar en journalist. Hij schreef meer dan dertig boeken. Zijn werk werd in meerdere landen uitgegeven en won verschillende literaire prijzen, zoals de Antsiferov Prize, de ICODO-prijs en de Premio letterario Giuseppe Acerbi.

Alan wil meer te weten komen over zijn vader Arto, die opgroeide in Nederlands-Indië en meevocht in de oorlog en de eerste politionele actie. Hij en zijn broers hebben te lijden gehad onder het schrikbewind dat Arto in hun jeugd voerde. Als Alan de biografie van Arto leest, wordt hem veel duidelijk. Arto, opgegroeid als bastaard van een Nederlandse vader en Chinese moeder, is in zijn jeugd mishandeld. Hij voelde zich nooit thuis in Nederlands-Indië en beschouwde Nederland als zijn vaderland. De wrede misdaden die hij tijdens de oorlog zag en zelf beging, hebben hem getekend voor het leven. In het werk van Alfred Birney (1951) neemt de Nederlands-Indische geschiedenis een prominente plek in. Dit autobiografische document geeft zowel inzicht in een belangrijk deel van onze koloniale geschiedenis, als in de manier waarop slachtoffers tot daders verworden. Daarbij geeft het een tijdsbeeld van het (bekrompen) Nederland van de jaren vijftig en het verschil tussen de Nederlandse en Indische manier van leven. Het is een bij vlagen ontroerend maar vooral rauw verhaal, waarin vaders en zonen centraal staan. Kreeg de Libris Literatuurlijst 2017, Henriëtte Roland Holst-prijs 2017.